De PhD-kandidaat gaat werken aan werkpakket 3 van Fertile Soils. Dit werkpakket richt zich op de opkomst van alternatieve en multifunctionele bedrijven en samenwerkingsnetwerken in agrarische gebieden als reactie op de ruimtegebrek in stedelijke regio’s. Deze initiatieven combineren landbouwproductie met publieke en private diensten, zoals recreatie, huisvesting, zorgboerderijen en landschapsbeheer. Hierdoor ontstaan nieuwe relaties tussen stad en platteland die kunnen bijdragen aan de leefbaarheid van het buitengebied. In de praktijk ondervinden deze initiatieven echter economische, institutionele en juridische obstakels, waardoor veel niet volledig tot ontwikkeling komen. Daarnaast is het onduidelijk hoe ze ruimtelijk het beste kunnen worden ingebed in relatie tot andere economische activiteiten en grootschalige woningbouw. Dit werkpakket onderzoekt enerzijds de bredere waarde van deze initiatieven en hun bijdrage aan het welzijn van het platteland. Anderzijds richt het zich op de ruimtelijke inpassing en bundeling van deze initiatieven met andere landschapsdiensten en economische ontwikkelingen. Er wordt gekeken welke initiatieven bijdragen aan vitale regio’s en welke uitdagingen ze tegenkomen. Ook wordt onderzocht welke waarden, behoeften en beperkingen een rol spelen bij de ontwikkeling van deze initiatieven. Tot slot wordt geanalyseerd hoe uitwisseling tussen stad en platteland plaatsvindt en op welke manier deze initiatieven kunnen worden geïntegreerd in bredere ruimtelijke structuren. Binnen dit werkpakket gaat een team van twee PhDs en hun begeleiders vanuit de Rijkuniversiteit Groningen en Wageningen Universiteit deze thematiek onderzoeken.
Het promotieonderzoek ‘nieuwe verbindingen tussen stad en platteland: de rol van landschapsdiensten in multifunctionele initiatieven’ vindt plaats vanuit de Rijksuniversiteit Groningen. De PhD-kandidaat richt zich op de (nieuwe) relaties tussen stad en platteland in relatie tot de vraag en het aanbod van landschapsdiensten binnen alternatieve en multifunctionele initiatieven. In veel stedelijke gebieden gaan mensen op zoek naar manieren om verbonden te blijven met het platteland. Initiatieven zoals Herenboeren en community-supported agriculture bieden een nieuw type interactie tussen stedelingen en het agrarische landschap, waarbij voedselproductie niet alleen economisch, maar ook sociaal en ecologisch van betekenis wordt. Toch blijft de vraag hoe deze initiatieven ruimtelijk kunnen worden ingebed en op welke manier ze kunnen worden gebundeld met andere landschapsdiensten en economische activiteiten.
Door de ruimtelijke spreiding van deze initiatieven in kaart te brengen en te analyseren met behulp van GIS, kan inzicht worden verkregen in hoe de stedelijke vraag naar landschapsdiensten – zoals voedselproductie, recreatie en natuurbeheer – zich verhoudt tot het aanbod ervan op het platteland. Waar ontstaan de sterkste interacties tussen stad en platteland? Wat zijn de sociaal-economische randvoorwaarden die hierbij van belang zijn? En hoe kunnen nieuwe initiatieven worden gecombineerd met bestaande economische activiteiten, waaronder woningbouw, en andere landschapsdiensten om multifunctionele ruimtelijke structuren te creëren? Het PhD-onderzoek identificeert knelpunten en kansen voor het combineren en bundelen van nieuwe en bestaande activiteiten binnen ruimtelijke structuren. Hierdoor ontstaat een onderbouwde basis voor het ontwerp van regio’s waarin landbouw, wonen en multifunctionele initiatieven elkaar (in brede economische zin) versterken, en bijdragen aan een vitaal landelijk gebied.
Door inzicht te krijgen in de waarden, wensen en behoeften van zowel stedelijke als rurale actoren, wordt duidelijk welke initiatieven als haalbaar en ondersteund worden ervaren. Daarnaast is het doel om beter inzicht te krijgen in de motivatie van stedelingen om deel te nemen aan deze initiatieven en de mate waarin zij zich verbonden voelen met het platteland. Ruimtelijke analyses helpen bij het visualiseren van de ruimtelijke patronen van betrokkenheid, waardoor inzicht ontstaat in hoe stedelijke en rurale actoren samenwerken en welke factoren bijdragen aan succesvolle en duurzame initiatieven. Door het identificeren van kansen voor deze initiatieven, biedt het onderzoek inzicht in hoe een brede, economische vitaliteit in gebieden kan worden gestimuleerd – een vitaliteit die verder reikt dan inkomsten en verdienmodellen, maar ook zaken als regionale samenwerking en innovatie omvat.
Het resultaat van dit vierjarige promotieonderzoek is een proefschrift met 3 tot 4 internationale wetenschappelijke publicaties, een aantal Nederlandstalige vakpublicaties, en presentaties op Nederlandse en internationale congressen en symposia om de onderzoeksresultaten te delen met het academische en maatschappelijke veld. Daarnaast zal de promovendus betrokken zijn bij bijeenkomsten en discussies in de context van het Fertile Soils project (binnen en buiten werkpakket 3).
Plaats in de organisatie
De promovendus wordt aangesteld bij de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen, bij de basiseenheid Culturele Geografie. De begeleiders zijn prof. dr. Ir. Martijn van der Heide (natuurinclusieve plattelandsontwikkeling en milieueconomie) en dr. Gunnar Mallon (fysische geografie en GIS). Om de resultaten van het onderzoek breed te laten landen binnen Fertile Soils, zal er samenwerking worden gezocht met Wageningen Universiteit en/of een andere kennisinstelling binnen het project.
De faculteit Ruimtelijke Wetenschappen is een faculteit met een open karakter. Met ongeveer 100 medewerkers, 100 promovendi en ongeveer 1.100 studenten richten we ons op hoogwaardig onderwijs en onderzoek op het gebied van sociale en economische geografie, demografie en planologie. Ons onderzoeksprogramma TRACE (TRAnsformations, Communities and Environments) heeft als ambitie is om wetenschappelijke en maatschappelijke impact te creëren door baanbrekend onderzoek te doen op het snijvlak van mensen, plaatsen en planning in landelijke en stedelijke omgevingen, met name op lokale en regionale schaal. Met twee bachelor- en zeven masteropleidingen bieden we een breed scala aan cursussen op het gebied van geografie en ruimtelijke wetenschappen. Ons motto is: we are making places better together.
Functie-inhoud
De promovendus is verantwoordelijk voor
- het opzetten en uitvoeren van bovengenoemd onderzoek, resulterend in onder meer een proefschrift met daarin opgenomen 3 tot 4 internationale wetenschappelijke publicaties, dat in het openbaar verdedigd wordt.
- het publiceren en presenteren van de (deel)onderzoeksresultaten in Nederland en op internationale wetenschappelijke conferenties.
- het actief deelnemen en bijdragen aan het project Fertile Soils.
- het onderhouden en uitbreiden van contacten met interne en externe partners; en
- het verzorgen van onderwijs aan studenten van de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen (tot max 15% van aanstelling).